ABC.........................X

Får eg presentere X-boksen min?

Ikkje noko moderne plast og elektronikk her i garden, men ein enkel boks bretta av eit kvadratisk ark.
Eg bruker ikkje X-boksen til å spele spel heller, men til å konkretisere korleis vi finn X i likningar.
I matematikken representerer X ein ukjend, når vi stiller opp ein likning, har vi ei venstre- og ei høgreside med eit er-lik-teikn i mellom.
Når vi bruker er-lik-teikn, må vi passe på at det som er på kvar side av teiknet har same verdi. Endrar vi noko på venstresida, må vi gjere nøyaktig same endringa på høgresida. Målet er å få X åleine på ei side, for då finn vi det talet X representerer.
X-boksen er eit godt hjelpemiddel til å vise dette.

Ei enkel likning:
X + 4 = 7

Vi vil ha X åleine på venstresida, så vi tek bort dei fire som står saman med X, det kan vi gjere dersom vi fjernar like mange på høgresida. Kor mange er det då i X-boksen?

På matematikkspråket blir det slik:
X + 4 = 7
X + 4 - 4 = 7 - 4
X = 3

Kan vi få til meir avanserte likningar med X på begge sider? Jada, vi kan brette mange X-boksar:)
2X + 5 = 15 + X

Her er det berre å begynne å ta bort - likt på høgre og venstre side - og sjå om du endar opp med det same resultatet som meg:

Kva så om det er X minus eit tal på eine sida?
Då kan fargane symbolisere pluss og minus, t.d. blått for minus og raudt for pluss, her er ein enkel likning som viser dette:


Her legg vi til like mykje på kvar side, slik at pluss og minus opphevar kvarandre:
X - 3 = 2
X - 3 + 3 = 2 + 3
X = 5
Smart lita boks, ikkje sant? No må eg skunde meg å fortelje at dette ikkje er mi oppfinning, eg har lært dette av tilsette ved matematikksenteret i Trondheim:)

Vil du sjå andre sine X-ar i ABC-leiken til Petunia, må du klikke deg inn her.